بنده خدا، عیسی مسیح (ع) | مروری بر روایات به جامانده از امام رضا (ع) پیرامون پیامبری که مبشر بود

حمیده ذاکری | شهرآرانیوز؛ حضرت عیسی (ع) یکی از پیامبران بزرگ خداوند متعال و دارای کتاب بود؛ پیامبری که ما درباره او و ویژگی‌هایش، حکایات و گفته‌های بسیاری را خوانده و شنیده‌ایم. قرآن کریم و روایات ائمه اطهار (ع) از منابعی هستند که در آنها می‌توان درباره زندگی و احوال حضرت عیسی مسیح (ع)، اطلاعاتی را دریافت کرد.

در این میان امام‌رضا (ع)، هم در روایات و هم در مناظره‌ای مشهور، درباره این پیامبر الهی سخن گفته‌اند. از منظر امام‌رضا (ع)، عیسی‌مسیح (ع) پیامبری بود که به نبوت پیامبر اکرم (ص) بشارت داده بود. امام‌هشتم (ع) ضمن تصدیق پیامبر بودن عیسی (ع) بیان می‌کنند که عیسی مسیح به نبوت حضرت خاتم بشارت داده است و در این راستا به سخنان یوحنای دیلمی و کتاب اشعیا و انجیل استناد می‌کنند. در ادامه برخی از این روایات را با هم مرور می‌کنیم.

معجزه عیسوی

امام‌رضا (ع) در روایتی به بررسی معجزات پیامبران می‌پردازند و درباره معجزه حضرت عیسی (ع) نیز سخن گفته‌اند: «ابن‌سکیت به حضرت رضا (ع) عرض کرد: چرا حق‌تعالی، موسی را به ید بیضا و عصا و ابزار سحر، مبعوث فرمود و عیسی را به طب، مبعوث گردانید و محمد (ص) را به کلام فصیح مبعوث کرد؟ حضرت فرمود: وقتی که حق‌تعالی، موسی را به پیغمبری مبعوث کرد، اغلب افعال اهل زمان او ساحری و جادوگری بود، پس از نزد خدا چیزی از برای ایشان آورد که وسع آن قوم نرسد که مثل آن بیاورند و حجت بر ایشان اثبات کرد و عیسی را وقتی مبعوث کرد که آفات و عاهات زائد می‌بود و مردم محتاج به طبابت بودند، پس عیسی از نزد خدا چیزی برای ایشان آورد که مثل آن، نزد آنها نبود و نه می‌توانستند مانند آن بیاورند؛ چه معجزه‌ای که آن جناب آورد، زنده کردن مرده بود و به این سبب حجت بر ایشان اثبات فرمود. حق‌تعالی، محمد (ص) را زمانی مبعوث گردانید که اغلب افعال اهل عصر او، خطب و سخنوری بود، پس محمد (ص) از برای ایشان از کتاب خدا و مواعظ و احکام، چندان آورد که قول ایشان را باطل کرد و حجت اثبات فرمود» (جلد دوم، ص۳۹۷) عیون‌اخبارالرضا (ع)).

بازگشت همراه با منجی

به جز بررسی معجزات، رجعت موضوع دیگری است که امام‌رضا (ع) درباره آن سخن گفته و در توضیح آن در کلامشان به حضرت عیسی (ع) اشاره کرده‌اند. خوب است بدانیم رجعت، یکی از اتفاقاتی است که در زمان ظهور حضرت مهدی (عج) رخ خواهد داد. براساس این عقیده، گروهی از مؤمنان برای رسیدن به ثواب نصرت اولیای خدا و دیدن دولتی که سال‌ها انتظار آن را کشیده‌اند، برمی‌گردند تا از دیدن دولت عدل و قسط لذت ببرند و از طرف دیگر، گروهی از بدکاران نیز بازمی‌گردند تا عقوبت اعمال خویش را در همین جهان ببینند.

در این زمینه در روایتی از حضرت رضا (ع) آمده است: «مأمون به حضرت علی‌بن‌موسی‌الرضا (ع) عرض کرد یا اباالحسن! درباره رجعت چه می‌فرمایید؟ حضرت فرمود: رجعت حق است و در امت‌های پیشین بوده است. قرآن هم از آن سخن گفته است و پیامبر (ص) نیز فرمود: پس می‌آید برای این امت هر آنچه برای امت‌های گذشته پیش آمد، بدون کم و زیاد و فرمود هنگامی که مهدی (عج) از فرزندان من ظهور کند، عیسی (ع) از آسمان پایین آمده، پشت‌سر آن حضرت نماز می‌گزارد. مأمون عرض کرد سرانجام چه می‌شود؟ فرمود: حق به اهل خودش برمی‌گردد» (عیون‌اخبارالرضا (ع)، ج۲، ص۲۰۱-۲۰۲).

هم اهل خوف بود و هم اهل رجا

یکی دیگر از مباحثی که امام‌رضا (ع) درباره آن سخن گفته‌اند، خوف و رجاست. خوف و رجا اصطلاحی است که در آموزه‌های دین اسلام آمده است و قرآن و روایات نیز به آن پرداخته‌اند و به معنای ترس از بزرگی خدا و درعین‌حال امید به مهربانی و رحمت خداوند است؛ صفتی که بنده مؤمن باید دارا باشد تا بتواند به توازنی در رفتار و اعمالش برسد؛ یعنی هم از عقوبت پروردگار بترسد و هم امیدوار به مغفرت الهی باشد. به عبارت دیگر، هم اهل خوف و گریه باشد و هم از شادی و بهجت دوری نکند.

به‌گفته کارشناسان دینی، برخی بندگان خالص خدا به‌دلیل اینکه ایمانی کامل به جهنم و عذاب الهی دارند، دائم در حال خوف به‌سر می‌برند و تنها نگاه به کوتاهی و کمی اعمالشان دارند و از رحمت ایزدی غافل‌اند. اما کسانی که از این افراد کامل‌تر هستند، بیم و امید را به یک اندازه با خود به همراه دارند. در این زمینه، امام‌رضا (ع) درباره حضرت عیسی (ع) چنین می‌فرمایند: «حضرت عیسی هم گریه می‌کرد و هم می‌خندید، ولی حضرت یحیی فقط گریه می‌کرد و نمی‌خندید؛ آن حالتی که عیسی داشت، بهتر از حالت یحیی بود».

در ادامه حتما بخوانید ۳ امتیاز هم‌نشین شایسته در کلام حضرت مسیح (ع)

بالشش سنگ و چراغش ماه

اما درباره سایر ویژگی‌های حضرت عیسی (ع)، اما م‌رضا (ع) در مناظره با دانشمند مسیحی برای رد ادعای نسبت خدایی دادن به حضرت عیسی (ع)، به عبادات ایشان مانند نماز خواندن و روزه گرفتن اشاره کرده، می‌فرمایند: کسی که خداست، برای چه کسی نماز می‌خوانَد و روزه می‌گیرد؟ (عیون‌اخبار‌الرضا (ع)، ۱۳۷۸ق، ج یک، ص۱۵۹).

همچنین ایشان به گفته امام‌صادق (ع) بسیار به یاد خدا بود. حضرت مسیح دائم می‌گفت در غیر یاد خدا، زیاد سخن نگویید. کسانی که زیاد حرف می‌زنند، دل‌هایشان دچار قساوت می‌شود، ولی خودشان نمی‌دانند» (اصول من‌الکافی، ج‌۲، ص۱۱۴). حضرت عیسی (ع) دنیا را پلی می‌دانست که باید از آن عبور کرد و در این زمینه به حواریون در کلامی گفته است: «دنیا پل است. از آن عبور کنید و آن را آباد نکنید» (الخصال، ج یک، ص۶۵). 

به همین خاطر زهد ایشان مشهور بود. ائمه اطهار (ع) همچنین درباره زهد حضرت سخن گفته‌اند؛ آن‌چنان که از امام‌علی (ع) می‌خوانیم: «بالشتش سنگ و لباسش، خشن و غذایش ناگوار بود. خورشتش، گرسنگی و چراغش در شب، ماه و سایبانش در روز، شرق و غرب زمین بود. میوه و سبزی‌اش، گیاهانی بود که در مناطق مختلف می‌رویید». (نهج‌البلاغه، ص۳۴۷). از عیسای مسیح در منابع روایی اسلامی بسیار یاد شده است که برای مطالعه بیشتر می‌توانید به آنها مراجعه کنید.